Στο ακροατήριο της ποινικής διαδικασίας συνηθιζόταν για πολλά χρόνια να χρησιμοποιείται ο όρος <<πολιτικός ενάγων>>, ο οποίος με τις νέες διατάξεις του Ποινικού Κώδικα αντικαταστάθηκε με τον όρο παριστάμενος για την υποστήριξη της κατηγορίας χωρίς κάποιο ποσό σε αντίθεση με τον παλιό θεσμό.
Τα πρόσωπα που έχουν το δικαίωμα της παράστασης προς υποστήριξη της κατηγορίας είναι όσοι δικαιούνται κατά τον Αστικό Κώδικα να αποζημιωθούν ή να αποκατασταθούν από το έγκλημα για την ηθική βλάβη ή τη ψυχική τους οδύνη. Ο ποινικολόγος που χειρίζεται την υπόθεση σας θα σας κατατοπίσει σχετικά με το ποιος οφείλει αστικολογικά να σας αποζημιώσει. Για παράδειγμα στις χαρακτικές περιπτώσεις που υπάρχει δικονομικός εγγυητής τόσο ο θιγόμενος όσο και ο δικαιούμενος αποζημίωσης παρίστανται για να υποστηρίξουν τη κατηγορία, άσχετα με το αν το πρόσωπο που υποχρεούται σε αποζημίωση είναι τρίτος. Στη περίπτωση που ο θιγόμενος αποβιώσει, οι κληρονόμοι του είναι αυτοί που δικαιούνται αποζημίωση.
Για να γίνει η παράσταση θα πρέπει εκτός από το να έχει καταβληθεί το παράβολο, να έχει προηγηθεί χρονικά η δήλωση άσκησης του δικαιώματος μέχρι την έναρξη της αποδεικτικής διαδικασίας στο ακροατήριο. Πλέον, θα πρέπει να γίνεται γραπτή κατάθεση της δήλωσης για παράσταση προς υποστήριξη της κατηγορίας ή έστω να προκύπτει από έγγραφο που έχει επισυναφθεί στη δικογραφία της προδικασίας. Μάλιστα, στη διαδικασία στο ακροατήριο πραγματοποιείται η καταχώρηση της δήλωσης στα πρακτικά της δίκης. Η δήλωση περιλαμβάνει τους λόγους για τους οποίους ο θιγόμενος θεωρεί πως υπέστην ηθική βλάβη ή ψυχική οδύνη από το υπό κρίση αδίκημα. Ακολουθεί η ανταλλαγή επιχειρηματολογίας μεταξύ του κατηγορούμενου και του παριστάμενου για την υποστήριξη της κατηγορίας μέσα από τον θεσμό των αντιρρήσεων για τη σχετική δήλωση του παριστάμενου. Οι αντιρρήσεις αυτές προβάλλονται πριν από την έκδοση οριστικού βουλεύματος από το συμβούλιο και πριν φθάσει η υπόθεση στο ακροατήριο.
Με τη μετατροπή του απλού θιγόμενου σε διάδικο με το που αρχίσει τη δήλωση του, εξοπλίζεται από τον νέο ΠΚ με όλα τα πλεονεκτήματα που παρέχει στους διαδίκους ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας. Τα πιο σημαντικά εκ των πλεονεκτημάτων είναι αφενός το δικαίωμα να παρίσταται με συνήγορο σε κάθε ανακριτική πράξη και αφετέρου το δικαίωμα προσβάσεως στη δικογραφία. Είναι πολύ σημαντικό να επισημανθεί πως πια ο αντίστοιχος θεσμός με αυτόν του πολιτικού ενάγοντος έχει θωρακιστεί με δικαιώματα και μάλιστα γίνεται ιδιαίτερη μνεία στα ανήλικα θύματα προσβολής γενετήσιας ελευθερίας κάτι το ιδιαίτερα σημαντικό, κοινωνικά γόνιμο και αναγκαίο.
Συνοψίζοντας, ο θεσμός άλλαξε ορολογικά μεν, ισχυροποιήθηκε δε και έγινε πιο επίκαιρος από ποτέ αποκτώντας νομικό βάθος και δικονομική ευρύτητα.
Ευχαριστούμε τον Κωνσταντίνο Καμουζή Ποινικολόγο Αθηνών για την παραχώρηση του παραπάνω άρθρου